Oświetlenie klatek schodowych i korytarzy. Plafony z czujnikiem PIR i RCR

W dobie oświetlenia LED oprawy z czujnikami ruchu automatycznie włączające oświetlenie na klatkach schodowych, korytarzach, ciągach komunikacyjnych stały się standardem energooszczędnych rozwiązań.

Światło LED + czujnik ruchu = mniejszy rachunek za prąd

W połączeniu z technologią LED ten rodzaj oświetlenia użytkowego jest o wiele bardziej funkcjonalny i przede wszystkim oszczędniejszy. Dobrym przykładem atutów oświetlenia z czujnikami ruchu jest oświetlenie sterowane czujnikami na klatkach schodowych i korytarzach w budynkach spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych.

Przy zastosowaniu opraw automatycznie sterujących oświetleniem komunikacyjnym w wielokondygnacyjnych blokach włączenie światła na parterze nie uruchamia oświetlenia w całym pionie (na wszystkich piętrach) a jedynie w przestrzeni wykrycia ruchu. Taka zmiana daje duże oszczędności w zużyciu energii elektrycznej, bowiem oświetlenie pracuje selektywnie tylko tam gdzie jest w danym momencie potrzebne.

Lampy LED stanowią znakomite uzupełnienie funkcjonalności wynikającej ze sterowania czujnikami ruchu, gdyż źródła LED świecą nominalnym strumieniem natychmiast po uruchomieniu. Ponadto częste włączanie/wyłączanie nie wpływa tak negatywnie na żywotność jak w przypadku świetlówek liniowych czy kompaktowych. Dodatkowo, po zastosowaniu opraw sprawdzonej jakości, można zaoszczędzić na bezawaryjnej pracy oświetlenia nie ponosząc przez lata kosztów serwisowania i nakładów na wymianę mniej trwałych świetlówek czy żarówek. Oprawy LED mogą pracować nawet 50 tysięcy godzin.

Czujnik podczerwieni PIR czy czujnik mikrofalowy RCR?

Pierwszą generacją opraw czujnikowych były lampy wyposażone w czujniki podczerwieni. Najprościej definiując to rodzaj pasywnych czujek wykrywających różnicę temperatur między tłem a obiektem pojawiającym się w obserwowanej strefie – innymi słowy to rodzaj kamery termowizyjnej. Charakterystyczną cechą lamp z sensorem podczerwieni jest zawsze widoczność tego elementu w bryle oprawy oświetleniowej (np. czujnik jest wmontowany w kołnierzu lampy, w środkowej części klosza itp.), gdyż czujka podczerwieni nie może być zasłonięta.

Przykład czujnika ruchu PIR oraz plafonu z czujnikiem podczerwieni


Ostatnie lata przyniosły żywiołowy rozwój segmentu czujek mikrofalowych. Ich działanie opiera się na emitowaniu mikrofali o określonej częstotliwości w przestrzeń objętą nadzorem, odbieranie fali odbitej i porównywanie parametrów sygnału nadawanego i odbitego. Jeśli w monitorowanej strefie pojawia się przemieszczający się obiekt: np. człowiek, zwierzę, to urządzenie rejestruje różnice między falą nadaną a odbitą i uruchamia sterowane źródło światła. Ważnym atutem czujników mikrofalowych jest możliwość ich zabudowy pod materiałami niemetalicznymi (nieblokującymi mikrofali), czyli np. pod szkłem i tworzywami sztucznymi. Zaleta ta poszerza pole zastosowania czujników oraz zwiększa estetykę opraw oświetleniowych.

Przykład mikrofalowego czujnika ruchu oraz plafonu z czujnikiem RCR


W obu rodzajach czujników można ustawić pracę w zależności od ilości światła dziennego (LUX). Czujniki mogą np. reagować (włączać oświetlenie) tylko po zapadnięciu zmroku i nocą. Tryb aktywności w tym zakresie można precyzyjnie ustawić dzięki szerokiej skali czułości – np. w przedziale od 3 lx do 2000 lx. Podobnie płynnie nastawialny jest czas świecenia lampy (TIME) od momentu wykrycia ruchu. Średnio to okres od kilku sekund do nawet kilkunastu minut. Trzecim kluczowym parametrem jest zasięg czujki (SENS) – zazwyczaj w promieniu do kilku metrów. Na wielkość strefy monitorowania ma oczywiście wpływ wysokość montażu oprawy z czujnikiem.

Przykład oznaczeń pokręteł czujnika PIR

Ilustracja kąta obserwacji i zasięgu wykrywania ruchu czujnika PIR (pokrętło SENS)

Przykład oznaczeń i opisu parametrów czujnika mikrofalowego ERS-60

Generalnie czujniki podczerwieni są mniej czułe od mikrofalowych czujników ruchu, ale za to bardziej użyteczne w miejscach z cienkimi ściankami działowymi, np. z gips-kartonu, niestanowiącymi bariery dla mikrofali. Dodatkowo w przypadku w PIR możliwa jest regulacja wielkości strefy obserwacji poprzez przesłanianie soczewki. Z kolei zaletą czujek mikrofalowych jest większa czułość i możliwość ukrywania wewnątrz opraw oświetleniowych.

Oprac. Stanisław Bartnik